علل فراموشی در طب اسلامی
از موارد شناخته شده در طب اسلامی که علل فراموشی می باشند، به شرح زیر است:
- خوردن سیب کال و ترش
- خوردن برگ و ساقه و تخم گشنیز
- خوردن پنیر به تنهایی (بدون گردو)
- خوردن گوشت بز
- زیاد خوردن گوشت شکار و گوشت گاو
- خوردن کنجد ( برخلاف طب مدرن که خوردن کنجد را موجب تقویت حافظه می دانند)
- خواندن نوشته روی قبرها سبب فراموشی میشود.
- راه رفتن میان دو زن
- دور انداختن شپش در حالتی که زنده است
- حجامت نقره (پشت سر و بالای گردن)
- ادرار کردن در آب راکد
- نگاه کردن به شخصی که به دار آویخته شده
- خوردن باقیمانده غذا و آبی که موش از آن خورده
موارد فوق با پژوهش در احادیث، روایات و وحی یافت شده است.
۱- عسل، شاه درمان فراموشی
کندر نر، سفید و شیرین است.
۲- کندر، راز تقویت ذهن و حافظه
پیامبر (صلی الله علیه و آله) می‌فرمایند:
«بر شما باد کندر، زیرا گرمی از قلب می‌زداید … و ذهن را تیز می‌کند و بینایی را جلا می‌دهد و فراموشی را برطرف می‌کند.»[۲]
۳- خوردن کرفس به زیادی حافظه کمک می کند
«همانا آن (کرفس) حافظه را تقویت می‌کند و قلب را تیز می‌کند.»[۳]
پیامبر (صلی الله علیه و آله) می‌فرمایند:
«بر شما باد کرفس، زیرا آن غذای حضرت الیاس (علیه السلام) و یسع (علیه السلام) و یوشع (علیه السلام) بود، و نیز روایت شده حافظه را تقویت می‌کند و قلب را تیز می‌کند.» [۴]
۴- داروی امام صادق سلام الله علیه برای داشتن حافظه ای قوی
«ابو بصیر از امام صادق (سلام الله علیه) سؤال کرد چگونه قادر شویم به حفظ این علمی که برای ما شاخه‌شاخه نمودی؟ امام فرمودند به‌اندازه ده درهم (۳۲٫۵ گرم) قرنفل (میخک) و همین اندازه کندر نر، آن‌ها را نرم آسیاب کند، سپس هرروز صبح ناشتا مقدار کمی (یک قاشق چای‌خوری) به‌صورت خشک از این دارو مصرف کن.»[۵]
چون ممکن است که باهم آسیاب کردن میخک و کندر باعث چسبیدن آن‌ها شود بهتر است جداگانه آسیاب شوند.
۵- توصیه حضرت امیرالمومنین سلام الله علیه برای درمان فراموشی
حضرت امیرالمؤمنین (سلام الله علیه) می‌فرمایند:
«مقداری زعفران خالص و سعد هم‌اندازه بردار و به آن عسل اضافه کن و هرروز دو مثقال از آن بخور، همانا ترس از آن است که از شدت تقویت حافظه، ساحر شود.»[۶]
عسل باید به‌اندازه دو برابر زعفران و سعد باشد یعنی اگر یک مثقال زعفران و یک مثقال سعد باشد عسل باید چهار مثقال باشد، بنابراین تقریباً هرروز یک‌سوم مثقال زعفران هرروز مصرف میشود و این مقدار کشنده نیست.
۶- دارویی ترکیبی برای فراموش کاران
«سنا مکی و سعد هندی و فلفل سفید و کندر نر و زعفران خالص به اندازه‌های مساوی آسیاب شود و با عسل مخلوط شود و هرروز به‌اندازه یک مثقال و به مدت هفت روز پشت سر هم مصرف شود، اگر چهارده روز این دارو را بخورد ترس از آن است که ساحر شود.»[۷]
در این دارو هم باید به‌اندازه دو برابر وزن داروها عسل اضافه کرد برای مثال اگر از هر قلم از دارو یک مثقال برداریم جمعاً پنج مثقال میشود و به آن باید ده مثقال عسل اضافه کرد.
۷- درمان هفتم فراموشی مویز است.
در رساله ذهبیه آمده:
«کسی که می‌خواهد حافظه‌اش قوی شود هفت مثقال (حدود ۳۰ گرم) مویز بخورد در ناشتا.»[۸]
۸- زنجبیل + عسل بخورید تا حافظه خوبی داشته باشید
در رساله ذهبیه آمده:
«کسی که می‌خواهد فراموشی‌اش کم شود و اهل حفظ باشد، هرروز سه قطعه زنجبیلی بخورد که با عسل مربا شده است و هرروز وقتی غذا درست می‌کند به آن خردل اضافه کند.»[۹]
زنجبیل تازه تکه‌های درشتی دارد که وقتی خشک شود تبدیل به قطعات کوچک میشود، مراد از زنجبیل مربا شده با عسل، این است که زنجبیل خشک را با عسل مخلوط کنند و مدتی بگذارند تا با مرور زمان و گرمای آفتاب و یا گذاشتن در جای گرم، نرم و قابل‌خوردن و تبدیل به مربا شود،
البته در قدیم مربا را به این شیوه درست می‌کردند برعکس امروز که با حرارت آتش و در مدت‌زمان محدود به چند ساعت مربا تهیه میشود. در لغت، مربا معنی شده به «المعقود بالعسل».
ازآنجاکه در روایت گفته‌شده هرروز خورده شود معلوم میشود که باید برای مدت طولانی این کار را انجام داد.
زنجبیل بسیار گرم است از طرفی علت اصلی فراموشی بلغم است و نوعاً افراد بلغمی به فراموشی مبتلا می‌شوند، ولی اگر فردی گرم‌مزاج مبتلا به فراموشی شود استفاده از زنجبیل ممکن است که برای او ایجاد مشکل کند و بهتر است افراد بلغمی از این روش استفاده کنند.
۹- داروی ابن مسعود، شاهکار طب اسلامی برای درمان فراموشی
این روایتی است که ابن مسعود از پیامبر (صلی الله علیه و آله) نقل می‌کند:
«برای حفظ قرآن و برای قطع بلغم و ادرار و تقویت کمر، ده درهم (سی‌ودو و نیم گرم) قرنفل (میخک) و همین اندازه اسپند و کندر سفید و شکر سفید، همه آسیاب شود و مخلوط شوند به‌جز اسپند، (اسپند را) با دست بمالند، از این ترکیب هرروز صبح ناشتا یک‌درهم (سه و بیست‌وپنج صدم گرم) و همین مقدار موقع خواب خورده شود.» [۱۰]
اسپند را نباید آسیاب کرد زیرا سمی است و در عوض با دست مالیده میشود تا سم روی آن برطرف شود، البته داخل آن‌هم سمی است و باید درسته خورده شود تا مشکلی نداشته باشد.
در روایات دیگر به‌جای کندر سفید کندر نر آمده که شاید منظور این است که کندر سفید همان کندر نر است و مراد از شکر سفید همان شکر سرخ است که یک یا دو بار صاف‌شده و سفید شده است.
منابع:
- مستدرک الوسائل، میرزا حسین نوری طبرسی، ج۱۶، ص۳۶۶.
- طب النبی، ابو العباس جعفر بن محمد المستغفری، ص۲۵.
- الدروس الشرعیه فی فقه الإمامیه، الشهید الاول، ج۳، ص۴۵.
- بحار الأنوار، علامه مجلسی، ج۵۹، ص۲۸۴.
- بحار الأنوار، علامه مجلسی، ج۵۹، ص۲۷۲.
- بحار الأنوار، علامه مجلسی، ج۵۹، ص۲۷۲.
- بحار الأنوار، علامه مجلسی، ج۵۹، ص۲۷۲.
- الرّساله الذّهبیّه، امام رضا(ع)، ص۳۶.
- الرّساله الذّهبیّه، امام رضا(ع)، ص۳۶.
- بحار الأنوار، علامه مجلسی، ج۵۹، ص۲۷۲.
برای مطالعه درمان آلزایمر لطفا کلیک کنید.
