علل ضعف عمومی بدن از دیدگاه طب اسلامی
مراد از «ضعف عمومی بدن» که در روایات آمده است ممکن است به معنای کاسته شدن و کم شدن نیروی انسان باشد یا ممکن است به معنای ضعیف شدن و لاغری باشد و یا هر دو مراد باشد.
ضعف عمومی بدن، علل مختلفی از مکروهات و محرمات دارد که آنها را بیان خواهم کرد.
علت اول: شام نخوردن
شام نخوردن سبب ضعف عمومی بدن می شود و این از مکروهات است. برخلاف تبلیغ دیروزی و امروزی طبیبان که به بیماران، شام نخوردن را توصیه می کنند، روایات ما شدیداً از این مسئله نهی می کند و می فرماید که شام نخوردن، سبب ضعف بدن و تحلیل نیرو و قوت انسان می شود.
در روایات آمده است:
«از زمانی که انسان شام را رها می کند، بدن شروع به منهدم شدن و خراب شدن یم کند.»
«کسی که شام را رها کند، نیرویی از بدنش خارج می شود و دوباره بر نمی گردد.»
پیامبر اکرم(ص) می فرماید:
«شام را رها نکنید، اگرچه یک دانه خرمای خشک بخورید؛ زیرا من ترس دارم که امتم با ترک شام، مبتلا به پیری زودرس شوند.»
آنچه که از روایات استفاده می شود، این است که «شام» مهم ترین وعده غذایی است و غذای شب مفیدتر و لازم تر از غذای روز است. درباره مقدار شام خوردن هم، افراد زیر ۴۰ سال می توانند غذای سبک بخورند؛ ولی در روایت آمده است که افرادی که پا به سن گذاشته اند یا مسن هستند (از ۴۰ یا ۵۰ سال به بالا) بایستی با شکم پر بخوابند.
درباره زمان شام خوردن هم روایت از حضرت امیر (ع) داریم که می فرماید:
«شام پیامبران، بعد از نماز مغرب است».
یعنی زمانی که سرخی مغرب از بین نرود (اول شب)
علت دوم: ریختن آب سرد در حمام
در روایتی امام صادق (ع) می فرماید:
«در حمام، آب سرد روی بدنت نریز؛ زیرا بدن را سست و ضعیف می کندو»
در این حدیث آمده است که نباید در حمام آب سرد روی خودت بریزی و در غیر حمام نهی نشده است. مثلا حضرت امیر (ع) زمانی که در کوفه بودند، برای اینکه نشاط پیدا کنند، هر شب به داخل فرات می رفتند و خود را می شستند.
علت سوم: ساییدن بدن با سفال
امام کاظم (ع) می فرماید:
«ساییدن و تمیز کردن بدن با سفال، بدن را کهنه و ضعیف می کند.»
امام صادق (ع) می فرماید:
«از سفال بر حذر باشید؛ زیرا بدن را خراب می کند و سبب پیسی می شود.»
علت چهارم: خوردن ماهی تازه و غیر تازه بدن را آب می کند.
امام صادق (ع) می فرماید:
«خوردن ماهی تازه، گوشت بدن را آب می کند.»
البته مراد از خوردن ماهی، یکبار یا دو بار خوردن آن نیست، بلکه زیاد خوردن ماهی، گوشت بدن را آب می کند. در حال حاضر، کسانی که در بندر و کنار دریا زندگی می کنند، بیشترشان لاغرند. زیرا ماهی زیاد می خورند.
علت پنجم: خوردن گوشت خشک شده بدن را لاغر و منهدم می کند.
امام صادق (ع) می فرماید:
«انار و آب ولرم بدن را آباد می کند و پنیر و گوشت خشک شده [قورمه] بدن را فاسد می کند».
درباره گوشت یخچالی هم باید بگوییم که بهتر است گوشت را تازه و روز به روز بگیرید، البته گوشت های یخچالی، گوشت خشک شده و قورمه محسوب نمی شود.
علت پنجم: خوردن پنیر در صبح سبب ضعف و بی حالی می شود.
در زمان قدیم چون دو وعده بیشتر غذا نمی خوردند، خوردن پنیر در صبح که سریع هضم می شود و باعث گرسنگی و ضعف می شود نهی شده است. علاوه بر این چون فعالیت در صبح زیاد است اگر پنیر، بخصوص پنیر طبیعی که شبیه پنیر لیفوان است و حالت اسفنجی دارد، خورده شود سریع هضم می شود و معده خالی می شود و این باعث ضعف و بی حالی بدن می شود.
علت ششم: رفتن به حمام در حال سیری
اما صادق (ع) می فرماید:
«سه چیز بدن را منهدم می کند و چه بسا انسان را بکشد: خوردن گوشت خشک شده مانده، رفتن به حمام در حال سیری، و همبستر شدن با پیر زنان».
علت هفتم: همبستر شدن با پیر زنان
پیر زنها به دلیل اینکه قاعدگی (عادت ماهیانه) ندارند، رحمشان آلوده به انواع عفونت هاست و اگر کسی با آنها همبستر شود، ممکن است این آلودگی به وی منتقل شود و حتی او را بکشد.
علت هشتم: خوردن اُشنان (اُشنان نوعی ماده شوینده است)
«خوردن اُشنان، بدن را آب می کند.»
علت نهم: مداومت بر خوردن تخم مرغ
علت دهم: خوردن ناهار
قانون غذا خوردن دو وعده است: یکی صبح (قبل از ظهر) و یکی شب (بعد از ظهر)
امام صادق (ع) می فرماید:
«صبحانه و شام بخور و میان آن دو چیزی نخور؛ زیرا خوردن میان این دو وعده، بدن را فاسد می کند. مگر نشنیده ای که خداوند در آیه ۶۲ سوره مریم می فرماید:
«لَهُمْ رِزْقُهُمْ فِیهَا بُکْرَهً وَعَشِیًّا؛ صبح و شام در آنجا روزی داده می شوند».
علت یازدهم: حسد
حسد شمشیر دو لبه است که ابتدا به خود انسان و سپس به دیگران آسیب می زند. در روایتی آمده است:
«حسد، بدن را آب می کند و می خورد».
علت دوازدهم: نتراشیدن موهای زاید
در روایتی از امام کاظم(ع) می فرمایند:
«اگر موی بدن بلند شود، آب مرد را قطع می کند، زانوها را سست می کند و سبب ضعف و کسالت می شود.»
برای مطالعه راهکار رفع ضعف و سستی بدن در طب اسلامی لطفا کلیک کنید.
منبع: نسخه های پیشگیری و درمان آیت اله تبریزیان ؛ جلد اول
